Asanatlar "şiirden sinemaya" 
Dünyaca Ünlü Kırgız Yazar
Cengiz Aytmatov
Vefat Yıldönümünde
Anılıyor
Dünyaca ünlü Kırgız yazar
Cengiz Aytmatov
vefat yıldönümünde anılıyor
Yaşamı boyunca, Selvi Boylum Al Yazmalım’ın da aralarında bulunduğu çok sayıda esere imza atan Cengiz Aytmatov, 10 Haziran 2008'de 79 yaşında hayatını kaybetmişti.
Aytmatov, "Beyaz Gemi", "Cemile", "Selvi Boylum Al Yazmalım", "Gün Olur Asra Bedel", "Cengiz Han'a Küsen Bulut", "Elveda Gülsarı", "Dişi Kurdun Rüyaları" ve "Toprak Ana" gibi unutulmaz eserlere imza attı. Kırgız edebiyatının yanı sıra Rus ve Türk edebiyatında da önde gelen isimlerden biri olan Aytmatov’un kitapları 100'den fazla dile çevrildi.
Cengiz Aytmatov; 12 Aralık 1928'de Kırgızistan'ın Talas bölgesinin Şeker köyünde dünyaya geldi. Babası devlet adamı Törekul Aytmatov, annesi Tatar asıllı tiyatro sanatçısı ve öğretmen Nagima Aytmatov'dur.
Usta yazar, okul hayatına 1935'te Rusçayı da öğrendiği Moskova'daki bir Sovyet okulunda başladı. Aytmatov'un babası, ailesini Şeker'e gönderdikten sonra 1937'de tutuklandı ve bir yıl sonra kurşuna dizildi.
Eğitimine, 1938'de taşındıkları Kirovskoye'deki Rus yatılı bölge okulunda devam etti. Yazar, ailesinin geçim sıkıntısı nedeniyle küçük yaşta çalışmaya başladı. Cengiz Aytmatov, henüz 14 yaşındayken vergi tahsildarlığı, tarım makinelerinin sayımı, Rusça öğretmenliği gibi işlerde çalıştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra 1946'da ailesiyle Cambul'a taşındı. Aytmatov, Veteriner Teknik Okuluna girdi ve yükseköğrenimini 1953'te Bişkek'teki Tarım Enstitüsü’nde tamamladı. Usta edebiyatçı, 1952'de kaleme aldığı "Gazeteci Cyuda" adlı öyküde, savaş sonrası açlık ve sefalet çeken Japon çocuklarının yaşamlarını yazdı. Yazarlık kariyerine Moskova'da başlayan Aytmatov, 1956-1958 arasında Rusya'nın başkenti Moskova'daki Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsünde eğitimine devam etti.
Kırgızistan'ın folklorik hikâyelerini modern edebiyatla harmanlayan usta yazar, eserleriyle 1957’de Sovyet Yazarlar Birliği'ne kabul edildi, 1963'te ise Lenin Ödülü'ne layık görüldü.
Yazar Aytmatov, edebi çalışmalarına ek olarak, Sovyetler Birliği Parlamentosunda milletvekili olarak da görev yaptı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin eski Devlet Başkanı ve son lideri Mihail Gorbaçov'un danışmanlığını yapan beş kişiden biri olan Aytmatov, 1996'da Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev tarafından "Kültür Elçisi" sıfatıyla Kırgızistan'ın UNESCO temsilciliğine tayin edildi.
Cengiz Aytmatov, çalışmalarıyla 1985'te Hindistan Javaharlal Nehru Ödülü, 1988'de Japonya Doğu Felsefesi Enstitüsü Akademi Ödülü, 1994'te Avusturya Avrupa Edebiyatı Devlet Ödülü, 1998'de Friedrich Rueckert Ödülü ile 2004'te Alexender Men ve Leo Kopelev Ödülü'nün de aralarında bulunduğu çok sayıda ödüle layık görüldü.
Aytmatov, 1970'te kaleme aldığı "Selvi Boylum Al Yazmalım" adlı romanıyla Türkiye'de tanındı. Kitaptan uyarlanan ve başrollerinde Kadir İnanır ile Türkan Şoray'ın rol aldığı aynı adlı film, Türk sinemasının klasikleri arasında yer aldı.
Türkiye'de eserleri en çok okunan yabancı edebiyatçılardan biri olan Aytmatov, ilk kez 1975'te Turan Ülkesi Edebiyatına Hizmet Ödülü'nü almak üzere Türkiye'ye geldi.
Cengiz Aytmatov, 1992'de İstanbul Sinema Günleri'ne katılmak ve 2007'de ise Türk Dünyası Ödülü ile fahri doktora unvanını almak üzere iki kez daha İstanbul'u ziyaret etti.
Aytmatov, 2008'de Rus televizyon kanalının belgesel çekimleri için gittiği Tataristan'ın başkenti Kazan'da ani böbrek rahatsızlığı geçirdi, tedavi için götürüldüğü Almanya'da 10 Haziran 2008'de 79 yaşında hayatını kaybetti.
Mezarının, babası Toleykul Aytmatov'un yanında olmasını vasiyet eden Aytmatov, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki Ata Beyit Ulusal Anıt Mezarlığı'nda defnedildi.
Eşi hayatta olan Aytmatov'un 3 oğlu ve bir kızı bulunuyor.
Eserleri
Cengiz Aytmatov, "Dişi Kurdun Rüyaları" ve "Elveda Gülsarı" romanlarında insanların yanı sıra hayvanların da psikolojisini anlatmıştır. Romanlarında insani özellikler atfettiği kurt ve at gibi hayvanlara yer vermede başarılı olmuş dünyadaki sayılı yazarlardan biri olarak tanınıyor.
Aytmatov son romanı "Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı" adlı eseri 2007'de okuyucuyla buluştu.
Aytmatov'un 1956'da "Zorlu Geçit",1958'de "Cemile", 1962'de "İlk Öğretmenim", 1963'te "Elveda Gülsarı" ve "Toprak Ana", "Dağlar ve Steplerden Masallar", 1964'te "Kızıl Elma", 1970'te "Selvi Boylum Al Yazmalım", 1973'te "Fuji-Yama", "Beyaz Gemi",1977'de "Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek", 1980'de "Gün Olur Asra Bedel", 1986'da "Dişi Kurdun Rüyaları", 1988'de "Darağacı – Dişi Kurdun Rüyaları", 1990'da "Cengiz Han'a Küsen Bulut", 1995'te ise "Kassandra Damgası" adlı kitapları yayımlandı.
Cengiz Aytmatov Vefat Yıldönümünde Anılıyor
